Antwerpen wapent zich tegen klimaatverandering
De stad Antwerpen liet de lokale effecten van een wijzigend weerpatroon in kaart brengen. Water-link in samenwerking met Aquafin, rioolbeheerder van de stad, werkte een hemelwaterplan uit.
Actief waterbeleid in Antwerpen
Steden als Antwerpen zijn erg kwetsbaar voor stortregens. Grote afvoerdebieten door de dichte bevolking en veel verharde oppervlakten in combinatie met het ontbreken van natuurlijke waterlopen, zorgen er voor dat het bestaande rioolstelsel te veel water te slikken krijgt. Plaatselijk kan dit voor wateroverlast zorgen. Wanneer de buienintensiteit door de klimaatverandering vergroot, neemt dat risico nog toe.
Enkel maatregelen op openbaar domein volstaan niet om de stad robuust te maken tegen toekomstige wateroverlast. Daarom wil ze ook bronmaatregelen op privaat domein verder stimuleren. In haar bouwcode maakt Antwerpen de aanleg van groendaken op platte daken bij nieuwbouw en grondige verbouwing verplicht, mogen tuinen niet meer volledig verhard worden en moeten parkeerplaatsen aangelegd worden in waterdoorlatende materialen. “Uit onderzoek blijkt dat slechts 20 % van het regenwater dat op een groendak valt, uiteindelijk nog wordt afgevoerd. Het werkt dus enorm vertragend,” weet Griet Lambrechts. “Bovendien hebben groendaken ook een belangrijk afkoelend effect tijdens warme zomerdagen. Dat zijn voor ons redenen genoeg om hier volop op in te zetten.”
De stad Antwerpen heeft vandaag al een actief waterbeleid en een bouwcode die klimaatbestendige ingrepen impliceert. Griet Lambrechts, projectleider Klimaatadaptatie van de stad Antwerpen: “In alle stadsontwikkelingsprojecten wordt rekening gehouden met de in de “code van goede praktijk” voorgeschreven capaciteitsverhoging van nieuwe riolen naar buien met een terugkeerperiode van twintig in plaats van vijf jaar, en wordt ook maximaal ingezet op het vertragen en infiltreren van regenwater. Verder legt de stad ook in verkavelingen en private projectontwikkelingen groendaken, wadi’s en infiltratiebekkens op om het overtollige regenwater tijdelijk te bergen en zo veel mogelijk te doen verdampen of infiltreren. Om wateroverlast in bestaande woonwijken te verminderen, worden bij bestratings- en rioleringswerken standaard infiltratieleidingen onder het openbaar domein aangelegd en aanpassingen aan de rioolinfrastructuur gedaan om de afvoercapaciteit te vergroten.”
Uitbreiding adaptatiestrategie
De stad wil zich nog beter voorbereiden op de klimaatverandering door het verder uitwerken van een stedelijke adaptatiestrategie, gebaseerd op enkele studies. Door de KU Leuven liet Antwerpen een studie uitvoeren over de lokale neerslagvariatie. Daaruit blijkt dat Antwerpen globaal genomen eenzelfde type extreme buien te verwerken krijgt als de rest van Vlaanderen. Toch zijn er een aantal specifieke Antwerpse regio’s, die gemiddeld hevigere stortregens over zich heen krijgen dan andere. En net zoals overal in Vlaanderen, mag de stad zich verwachten aan een gemiddelde daling van de totale jaarlijkse neerslag maar met hevigere zomerse regenbuien.
Aan rioolbeheerder "Water-link in samenwerking met Aquafin" gaf de stad opdracht om een hemelwaterplan op te maken met de bedoeling om een gebiedsdekkende visie te ontwikkelen voor het hemelwater. Standaard wordt bij de heraanleg van een riolering gekozen voor een scheiding tussen afval- en regenwater. In sommige delen van de stad blijkt die scheiding echter ecologisch noch economisch rendabel. Voor die gebieden werkt rio-link een plan uit om het hemelwater op een slimme manier te kunnen bufferen en infiltreren. Voor de andere gebieden moet het hemelwaterplan aangeven hoe het meest efficiënt wordt omgegaan met het hemelwater, waar er hoofdassen voor de regenwaterafvoer moeten komen en hoe die het best afstromen.
Als sluitstuk zal de stad nog een stedelijk waterplan laten opmaken dat de indicaties uit het hemelwaterplan van rio-link verder uitwerkt en een ontwerpkader aanlevert om water te integreren in het ontwerp van de openbare ruimte. De inzichten die de stad verzamelt via de verschillende studies en de strategie die eraan gekoppeld wordt, moeten van Antwerpen een klimaatbestendige stad maken.
inspiratieboek Hemelwater Antwerpen