PFAS opsporen en verwijderen in de waterzuivering

PFAS (poly- en perfluoralkylstoffen) is een grote groep (± 5000) van gesynthetiseerde, sterk gefluoreerde chemicaliën. PFAS worden aanzien als ‘forever chemicals’ omwille van hun hoge thermische en chemische resistentie. Samen met het mobiele karakter van PFAS zorgt dit voor een effectieve verspreiding in de omgeving (lucht, water en bodem).

Al bij lage concentraties hebben deze micropolluenten een negatieve invloed op het welzijn en de gezondheid van de bevolking en de kwaliteit van het ecosysteem. Om de impact van deze verontreinigingen te reduceren moet er in de eerste plaats ingegrepen worden aan de bron.
Daarnaast is diepgaande bewustmaking bij de burger van belang.

Via onder andere waterzuiveringsinstallaties wordt onze omgeving blootgesteld aan deze afvalstoffen. Om onze leefomgeving in harmonie met water te brengen en houden, tracht Aquafin, hoewel niet verplicht, zo weinig mogelijk micropolluenten te lozen in het oppervlaktewater. Over de aanwezigheid van PFAS in het afvalwater, laat staan hoe het te verwijderen, is vandaag nog maar weinig gekend. Uit analyses die Aquafin en de VMM liet uitvoeren voor een 30-tal rioolwaterzuiveringsinstallaties, blijkt dat er grote verschillen zijn tussen de RWZI's onderling maar ook binnen de resultaten van eenzelfde installatie. De reden hiervoor is vooralsnog niet gekend. Het toont wel aan dat een uitgebreide dataset nodig is om gefundeerde uitspraken te kunnen doen. Nog een vaststelling: als er lage waardes gemeten worden in het effluent van een RWZI, kan je vandaag niet stellen dat er op die locatie geen PFAS-problematiek is. We stellen namelijk vast dat afvalwater ook niet-meetbare precursoren bevat, bouwstenen die door biologische reacties omgezet worden naar andere componenten uit de PFAS-familie die wél meetbaar zijn. Als we lage concentraties PFAS in het effluent meten, is het dus nog steeds mogelijk dat we niet-meetbare precursoren over het hoofd zien.

Gezien het grote aantal PFAS-componenten, is de opbouw van voldoende grote datasets om conclusies op te baseren niet eenvoudig. In onze studie gaan we daarom na welke soorten PFAS voorkomen en welk gedrag ze vertonen in de verschillende stappen in het zuiveringsproces van de RWZI.

Opsporen is één zaak, maar daarmee zijn de PFAS nog niet verwijderd. Vandaag zijn er nog geen normen voor lozing in het oppervlaktewater maar we willen wel voorbereid zijn op een eventuele normering in de toekomst. Daarom nemen we actief deel aan projecten met andere bedrijven om technieken voor verwijdering te onderzoeken.