Hemelwater

Hoeveel regent het eigenlijk?

Vlaanderen is een regenland met bijna 200 dagen regen per jaar. Of dat denken we toch. Toch valt er maar 7% van de tijd neerslag, berekende weerman Frank Deboosere. Vlaanderen is zelfs één van de droogste regio's van Europa.

Soorten wateroverlast

Onvoldoende ruimte voor regenwater

Nergens in Europa wordt er zoveel openbare ruimte per inwoner ingenomen als in Vlaanderen. Vandaag bestaat ongeveer 14,5% van onze regio uit verharde oppervlakte. Door verharde ondergronden aan te leggen heeft het water niet langer de tijd om in de bodem te sijpelen en stroomt het sneller af naar de riolering.

Bijkomende verharding leidt rechtstreeks tot meer rioleringsoverstromingen. Uit een studie van de KU Leuven voor VLARIO blijkt dat tegen 2040 ongeveer 3,4 miljard euro nodig is om de bijkomende verharding van het huidig ruimtelijk beleid op te vangen. Om dit te vermijden is er nood aan bijkomende infrastructuur. Hiervan gaat 550 miljoen euro naar het uitbreiden van rioleringssystemen. De overige 2,8 miljard euro gaat naar de aanleg van niet-residentiële bronmaatregelen, zoals buffers langs nieuwe wegen, industrieterreinen en winkelketens. Door het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen, de Betonstop in de volksmond, zouden de nodige investeringen dalen tot 1,6 miljard euro.

Infiltratie wordt de norm

Vasthouden, bufferen en afvoeren van regenwater is het uitgangspunt, zowel op openbaar terrein als rondom privéwoningen. Bij infrastructuurwerken moeten we dus volop inzetten op infiltratie van het regenwater in de bodem. De aanleg van twee buizen bij rioleringswerken, één voor afvalwater en één voor regenwater, is pas een goed idee als het regenwater echt moet afgevoerd worden en niet ter plaatse in de grond kan sijpelen of opgevangen worden in buffervoorzieningen. Een studie van de Vlaamse Milieumaatschappij toont aan dat élke Vlaamse ondergrond zich leent tot infiltratie, zelfs leemgrond. Zo lang maar de juiste technieken gebruikt worden. Het gebruik van waterdoorlatende verharding op parkings, kan bijvoorbeeld al een heel verschil maken.

Op aansturen van Aquafin komen een aantal nieuwe infiltratietechnieken in aanmerking voor subsidies. Daardoor zijn zelfs een gedeelte van de bovenbouw, bijvoorbeeld waterdoorlatende kolken en de fundering en onderfundering van waterdoorlatende bestrating, ook subsidieerbaar geworden. Tot slot is er natuurlijk ook de ecologische winst van maximale infiltratie, die niet in euro’s valt uit te drukken.

Hemelwater infiltreren

Bufferen combineren met extra belevingswaarde

Je hoeft geen beek of rivier vlakbij te hebben om water te bufferen, dat is een hardnekkig misverstand. Openbaar domein kan perfect twee functies hebben. Denk aan speelpleinen of skatepistes die tijdens een hevige bui onder water komen te staan en na de bui weer opdrogen, of wadi's in parken. De mogelijkheden zijn onbeperkt.

Bovendien is een buffer een perfecte opslag voor regenwater om te gebruiken tijdens droge periodes. Tegenwoordig kan je buffervolumes zelfs slim sturen zodat het water beschikbaar is waar en wanneer jij dat wil. Wanneer je de bufferfunctie combineert met een zuivering, wordt het regenwater voor nog meer toepassingen geschikt.

Hemelwater bufferen en hergebruiken

3 stappen van waterveiligheid

Door de klimaatverandering komen extreme weersomstandigheden vaker voor. Zowel langdurige droogte als grote hoeveelheden neerslag worden frequenter en vormen een uitdaging voor ons watersysteem. Robuuste watersystemen bieden een antwoord op deze nieuwe weerpatronen en houden rekening met wat er gebeurt als ontwerpnormen worden overschreden. Het is namelijk ruimtelijk én economisch niet mogelijk om elke extreme bui op te vangen. Met een doordachte inrichting van de publieke ruimte is het wel mogelijk om de gevolgen te beperken. 

Aquafin werkt voor nieuwe projecten in drie stappen:

1. Bij lichte buien wordt water zoveel mogelijk geïnfiltreerd. Daardoor wordt de grondwatertafel aangevuld op de meeste dagen van het jaar.
2. Bij hevigere buien komt het water terecht in het afvoersysteem dat volstaat voor alle buien die vaker dan één keer in de twintig jaar voorkomen. Door het water te bufferen, vermijden we dat waterlopen overbelast geraken.
3. Tegen zeer extreme neerslag, die zich zelden voordoet, is geen enkel systeem gewapend. In zo'n geval kan er tijdelijk water op de straat komen. Met een slim ontwerp voorkomen we dat water woningen kan binnenlopen of andere kwetsbare infrastructuur kan beschadigen.